Buôn lậu qua cảng hàng không và bưu chính quốc tế đang gia tăng. Với nhiều chiêu thức tinh vi nhằm qua mặt cơ quan chức năng. Ban Chỉ đạo 389 TP.HCM cho biết lực lượng chức năng đang tăng cường kiểm soát. Tại sân bay Tân Sơn Nhất để ngăn chặn tình trạng này.
Buôn lậu qua đường hàng không ngày càng tinh vi
Theo Ban Chỉ đạo 389 TP. Hồ Chí Minh, trong những tháng gần đây, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại. Và vận chuyển hàng cấm qua đường hàng không diễn biến phức tạp. Đặc biệt tại Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất – cửa ngõ hàng không lớn nhất cả nước.
Các đối tượng buôn lậu đã thay đổi liên tục thủ đoạn. Từ cất giấu hàng hóa tinh vi trong hành lý, ngụy trang hàng hóa nhập khẩu. Đến sử dụng dịch vụ chuyển phát nhanh quốc tế như DHL, FedEx, UPS, TNT, EMS… để vận chuyển hàng về Việt Nam.
Cơ quan chức năng cho biết, nhiều vụ việc được phát hiện khi đối tượng khai sai tên hàng, mã HS code, khai không đúng số lượng hoặc trị giá hàng hóa. Thậm chí giả mạo hồ sơ, chứng từ nhằm tránh thuế hoặc che giấu nguồn gốc thật của hàng hóa. Một số trường hợp còn lợi dụng hình thức gửi quà biếu, hàng mẫu, hàng phi thương mại để trốn tránh kiểm tra chuyên ngành.
Đáng chú ý, các đối tượng thường sử dụng địa chỉ không chính xác. Hoặc một người nhận nhưng dùng nhiều địa chỉ khác nhau nhằm gây khó khăn cho quá trình truy xuất. Hàng hóa bị phát hiện chủ yếu là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc lá điện tử, linh kiện điện tử, hàng thời trang cao cấp, và vàng, ngoại tệ.
Lợi dụng chuyển phát nhanh để qua mặt hải quan
Đại diện Cục Hải quan TP.HCM cho biết, các đối tượng buôn lậu hiện nay chủ yếu lợi dụng tốc độ thông quan nhanh của hàng hóa chuyển phát nhanh và đường hàng không để trà trộn hàng vi phạm. Một số công ty dịch vụ khai thuê hải quan tiếp tay bằng cách khai báo hàng hóa là quà tặng, hàng mẫu, hàng không có giá trị thương mại, khiến việc phát hiện trở nên khó khăn hơn.
Các tuyến trọng điểm mà lực lượng chức năng tập trung giám sát là đường hàng không và bưu chính quốc tế qua Tân Sơn Nhất, tuyến biên giới Tây Nam (An Giang, Tây Ninh, Đồng Tháp), và tuyến đường biển qua cảng Cát Lái. Trong đó, tuyến hàng không được đánh giá là kênh buôn lậu tinh vi nhất, bởi giá trị hàng hóa cao và thời gian vận chuyển ngắn.
Buôn lậu qua đường bộ và đường biển vẫn diễn ra mạnh
Không chỉ trên không, hoạt động buôn lậu qua đường bộ và đường biển cũng đang có dấu hiệu gia tăng. Hàng hóa được vận chuyển từ biên giới Tây Nam về TP.HCM. Tập kết tại các kho hàng ngoại thành như Trung Mỹ Tây, An Phú Đông, Đông Hưng Thuận, Bà Điểm, Bình Chánh. Rồi sau đó đưa sâu vào nội thành hoặc chuyển đi các tỉnh khác để tiêu thụ.
Các mặt hàng buôn lậu chủ yếu gồm đường cát, thuốc lá, mỹ phẩm, hàng tiêu dùng, hàng điện tử, thực phẩm, và pháo nổ. Ngoài ra, ma túy và ngoại tệ cũng nằm trong nhóm hàng cấm có giá trị cao, thường được vận chuyển nhỏ lẻ nhưng liên tục để tránh bị phát hiện.
Trên tuyến đường biển, TP.HCM có hơn 10.000 chuyến tàu xuất nhập cảnh mỗi năm khiến việc kiểm soát gặp nhiều thách thức. Một số doanh nghiệp khai báo sai về tên hàng, chủng loại, nhãn hiệu, kích cỡ hoặc chất lượng. Để né thuế hoặc giảm trị giá tính thuế, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước.
Số vụ phát hiện tăng mạnh trong tháng 9/2025
Theo thống kê của Ban Chỉ đạo 389 TP.HCM, trong tháng 9/2025. Lực lượng chức năng thành phố đã thanh tra và kiểm tra 2.769 vụ, phát hiện và xử lý:
-
38 vụ buôn lậu, vận chuyển hàng cấm
-
2.725 vụ gian lận thương mại
-
06 vụ hàng giả
Tổng số tiền thu nộp ngân sách đạt hơn 1.097 tỷ đồng.
Trong số đó, nhiều vụ vi phạm xảy ra tại Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất với thủ đoạn tinh vi, có tổ chức. Một số trường hợp đã được chuyển cơ quan điều tra để xử lý theo quy định hình sự.
Nguyên nhân và khó khăn trong công tác kiểm soát
Các chuyên gia cho rằng, hoạt động buôn lậu qua đường hàng không phức tạp là do khối lượng hàng hóa xuất nhập khẩu tăng nhanh. Trong khi nhân sự kiểm tra chuyên sâu còn hạn chế. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giám sát, phân tích rủi ro. Dẫn đang trong quá trình hoàn thiện.
Ngoài ra, nhiều mặt hàng có kích thước nhỏ, giá trị cao (như vàng, chip điện tử, đồng hồ, điện thoại, linh kiện) khiến việc kiểm tra bằng mắt thường hoặc soi chiếu thông thường khó phát hiện. Các đối tượng còn thay đổi cách thức gửi hàng liên tục, sử dụng mạng lưới đại lý, người trung gian để tránh bị truy dấu.
TP.HCM tăng cường phối hợp liên ngành và ứng dụng công nghệ
Ông Phạm Quang Nhật, Phó Giám đốc Sở Công Thương – Phó Trưởng Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo 389 TP.HCM cho biết, thời gian tới thành phố sẽ đẩy mạnh thu thập, xử lý thông tin và phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị liên quan. Đặc biệt là Hải quan, Công an, Biên phòng, Quản lý thị trường và Cảng vụ hàng không.
“Chúng tôi yêu cầu các đơn vị chủ động phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm, tiền chất và ma túy qua các tuyến trọng điểm như sân bay, bưu điện, bến xe,” ông Nhật nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, Ban Chỉ đạo 389 đang đề xuất tăng cường ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và hệ thống quản lý rủi ro điện tử (RMS) trong khâu kiểm tra hàng hóa. Giúp phân loại tờ khai tự động theo mức độ nghi ngờ. Từ đó rút ngắn thời gian thông quan nhưng vẫn đảm bảo kiểm soát hiệu quả.
Đề xuất hoàn thiện khung pháp lý và chế tài xử phạt
Nhiều chuyên gia hải quan kiến nghị cần siết chặt quy định về khai báo quà biếu, hàng phi thương mại. Bởi đây là kẽ hở thường bị lợi dụng để buôn lậu qua đường hàng không.
Đồng thời, cần nâng mức xử phạt hành chính và hình sự. Đối với các hành vi buôn lậu quy mô lớn. Đặc biệt là trường hợp tổ chức xuyên biên giới. Hoặc lợi dụng doanh nghiệp chuyển phát nhanh để rửa tiền, vận chuyển hàng cấm.
Song song đó, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật tới doanh nghiệp và người dân cũng rất quan trọng. Khi người tiêu dùng hiểu rõ hậu quả của việc tiếp tay hoặc mua bán hàng lậu. Họ sẽ góp phần giảm cầu – yếu tố cốt lõi trong chuỗi buôn lậu.
Cần sự hợp tác của doanh nghiệp và người dân
Các doanh nghiệp logistics và xuất nhập khẩu được khuyến khích chủ động khai báo minh bạch. Hợp tác với cơ quan hải quan trong quá trình kiểm tra. Việc tuân thủ quy trình khai báo điện tử, sử dụng mã HS chính xác, và lưu trữ hồ sơ đầy đủ. Sẽ giúp doanh nghiệp vừa bảo vệ uy tín, vừa tránh rủi ro pháp lý.
Người dân cũng cần thận trọng khi nhận hàng từ nước ngoài. Đặc biệt là các bưu kiện không rõ nguồn gốc hoặc được yêu cầu “nhận hộ”. Một số vụ việc cho thấy, các đối tượng đã lợi dụng người dân. Để gửi hàng cấm hoặc hàng lậu qua hình thức quà tặng quốc tế.
Kết luận: Buôn lậu hàng không – mối nguy từ “bầu trời”
Buôn lậu qua cảng hàng không hiện không chỉ là vấn đề kinh tế mà còn đe dọa an ninh quốc gia. Ảnh hưởng đến hình ảnh thương mại và niềm tin của doanh nghiệp chân chính.
Với sự vào cuộc quyết liệt của Ban Chỉ đạo 389, Hải quan TP.HCM và các lực lượng liên ngành. Cùng ứng dụng công nghệ số trong giám sát, hy vọng trong thời gian tới, hoạt động buôn lậu qua sân bay Tân Sơn Nhất sẽ được kiểm soát chặt chẽ hơn. Góp phần bảo đảm môi trường kinh doanh minh bạch và phát triển bền vững cho thành phố.
XEM THÊM:
