“Suýt thảm họa ở Nice: Máy bay Nouvelair “hạ nhầm” đường băng, chỉ cách EasyJet vài mét”

Tối 21/9/2025, tại sân bay Nice Côte d’Azur (Pháp), đã diễn ra một trong những tình huống “gần như thảm họa” trong hàng không châu Âu những năm gần đây. Khi máy bay EasyJet chuẩn bị cất cánh, chiếc Airbus của hãng Nouvelair bất ngờ tiếp cận sai đường băng, chỉ cách chiếc EasyJet khoảng 3 mét trước khi kịp tăng công suất và thực hiện “go-around” (quay đầu bỏ hạ cánh).
Sự kiện ngay lập tức thu hút sự chú ý của giới truyền thông, cơ quan điều tra hàng không Pháp BEA, cũng như người dân quan tâm đến vấn đề an toàn bay.

Bài viết này tổng hợp các thông tin chính thức và phân tích — nguyên nhân, diễn biến, tác động — để bạn đọc có cái nhìn toàn diện về vụ việc.

Bối cảnh & đặc điểm đường băng sân bay Nice

Để hiểu rõ hơn vì sao sự cố này có thể xảy ra, cần nắm một số thông tin về hạ tầng sân bay và điều kiện lúc đó:

  • Sân bay Nice Côte d’Azur (ký hiệu NCE / LFMN) là sân bay lớn thứ ba ở Pháp về lưu lượng hành khách.

  • Sân bay có hai đường băng song song (runway 04L & 04R). Đây là một cấu trúc thường thấy ở các sân bay lớn với hoạt động lớn.

  • Trong các đêm đó, quy định vận hành thường sẽ phân chia: các chuyến hạ cánh sử dụng 04L. Còn các chuyến cất cánh sử dụng 04R để giảm giao cắt và xung đột lẫn nhau.

  • Tuy nhiên, điều kiện thời tiết khi đó rất bất lợi: mưa lớn, tầm nhìn giảm, bầu trời có dông. Tất cả tăng thêm độ khó cho phi công và kiểm soát không lưu.

Bối cảnh & đặc điểm đường băng sân bay Nice

Do đó, trong điều kiện mưa dông + tầm nhìn hạn chế + áp lực của việc tiếp cận/khởi hành ban đêm. Khả năng xảy ra nhầm lẫn cao hơn so với trường hợp lý tưởng.

Diễn biến sự cố (theo các nguồn tin)

Thời điểm & thông tin ban đầu

  • Vào khoảng 23h30 (giờ địa phương) ngày 21/9/2025. Nouvelair chuyến BJ586 từ Tunis (Tunisia) bắt đầu tiếp cận sân bay Nice.

  • Cùng lúc, chuyến EasyJet U24706 / 4706 (Airbus A320-214) đã di chuyển tới vị trí sẵn sàng cất cánh, xếp vào đường băng 04R.

  • Theo dữ liệu ADS-B do Flightradar24 đăng lại. Khi Nouvelair A320 vượt qua ngưỡng đường băng. Nó chỉ cao khoảng 50 feet (±25 ft) so với mặt đất.

  • Khi phát hiện ra máy bay EasyJet đang “xếp vị trí” trên đường băng 04R. Phi công Nouvelair thực hiện “go-around” (bốc lên không tiếp tục hạ cánh), vòng lại rồi hạ cánh an toàn vào đường băng song song 04L sau đó.

  • Máy bay EasyJet sau đó rời đường băng, quay lại sân đỗ, và chuyến bay bị hủy.

Khoảng cách “gần kề”

  • Một hành khách tên Érard (29 tuổi) kể lại rằng cơ trưởng đáp: “Chúng ta đã tránh được va chạm ở khoảng cách 3 mét.”

  • Dữ liệu ADS-B (có mức sai số ±25 ft) cho biết độ cao khi Nouvelair vượt qua là 50 ft. Nghĩa là khoảng cách thực tế có thể dao động trong khoảng 25 ft — tương đương 7,5 m đến 22,5 m. Nhưng với chiều cao thân máy bay (đuôi khoảng 38 ft 7 in ~ 11,7 m), điều này cho thấy “cách nhau chỉ vài mét”. Là hoàn toàn có thể trong báo cáo truyền thông.

  • Một số bài viết quốc tế cho rằng chiếc Nouvelair vượt qua máy bay EasyJet ở khoảng cách 10 feet (~ 3 mét) trong không gian phía trên.

Phản ứng & quyết định sau sự cố

  • Tổ bay EasyJet bị sốc mạnh sau sự cố nên quyết định hủy chuyến.

  • Cơ trưởng rời buồng lái trong trạng thái căng thẳng. Nhiều hành khách mô tả cảnh xúc động, hoảng loạn.

  • Đại diện sân bay Nice cho biết ban đầu lỗi thuộc về phi công Nouvelair — “có vẻ như họ đã định hướng nhầm đường băng.”

  • Bộ trưởng Giao thông Pháp Philippe Tabarot xác nhận vụ việc là “suýt va chạm thảm khốc” và đã yêu cầu BEA vào cuộc điều tra.

  • BEA (Cơ quan Điều tra & Phân tích tai nạn hàng không Pháp) đã phân loại đây là “sự cố nghiêm trọng”. Thu giữ hộp đen, tổ chức điều tra hiện trường, lấy lời khai phi công, kiểm soát không lưu, thu thập dữ liệu thời tiết và dữ liệu bay.

Nguyên nhân khả dĩ & phân tích

Dựa trên thông tin công khai và cách các chuyên gia hàng không đánh giá, có vài giả thiết được đặt ra:

1. Nhầm lẫn đường băng

  • Có vẻ phi công Nouvelair đã tiếp cận runway 04R thay vì 04L. Do nhầm lẫn trong xác định đường băng.

  • Việc hai đường băng song song gần nhau với khoảng cách không lớn. Làm tăng khả năng sai lẫn, đặc biệt dưới điều kiện ánh sáng yếu và thời tiết xấu.

  • Nhiều chuyên gia cho rằng có thể có lỗi trong giao tiếp kiểm soát không lưu (ATC). Hoặc sai sót trong hướng dẫn, không loại trừ khả năng yếu tố con người/áp lực công việc dẫn đến nhầm lẫn.

Nhầm lẫn đường băng

2. Điều kiện thời tiết bất lợi

  • Thời điểm diễn ra có mưa to, dông, tầm nhìn hạn chế. Yếu tố rất bất lợi cho các tiếp cận ban đêm.

  • Khi thời tiết kém, khả năng nhìn thấy dọi đường băng, ánh đèn. Hoặc vị trí máy bay đối diện giảm mạnh.

  • Hệ thống dẫn đường (ILS, RNP, các hệ thống tiếp cận) có thể bị ảnh hưởng, gây độ sai lệch nhỏ. Nhưng trong tình huống này nhầm đường băng vẫn là một lỗ hổng lớn nếu không kiểm tra chéo cẩn thận.

3. Sai sót trong kiểm soát không lưu (ATC)

  • Dù báo chí chủ yếu tập trung vào lỗi của phi công Nouvelair. Không loại trừ khả năng kiểm soát không lưu đã cấp lệnh sai hoặc thiếu giám sát chặt.

  • Trong các vụ va chạm gần (runway incursion). Nguyên nhân thường là giao tiếp mập mờ, cấp clearance đồng thời không kiểm soát tốt vị trí máy bay trên đường lăn/runway.

  • BEA và các cơ quan điều tra rất có thể kiểm tra bản ghi âm radio ATC, bản đồ sân bay, tầm nhìn từ radar sân bay, v.v.

4. Áp lực thời gian & con người

  • Ban đêm, mệt mỏi, áp lực hoàn thành nhiệm vụ, điều kiện khí tượng xấu. Có thể khiến phi công hoặc kiểm soát viên mất tập trung hoặc đưa ra quyết định sai.

  • Khi đã tiếp cận đường băng, nếu đã “locked in” trong tâm lý là đang tiếp cận đúng, việc sửa sai muộn có thể nguy hiểm. Trong trường hợp này chỉ kịp “go-around” sát giờ.

Áp lực thời gian & con người

Tác động & hậu quả

Đối với hành khách & hãng bay

  • Hành khách EasyJet chịu ảnh hưởng trực tiếp: hoảng loạn, chuyến bay bị hủy, phải quay lại sân đỗ, chờ đợi thông báo mới.

  • Sự cố gây ảnh hưởng danh tiếng đối với cả hai hãng. Đặc biệt khi EasyJet. Đã nhiều lần dính các vụ “gần va chạm” khác trong thời gian gần đây (theo một số bài quốc tế)

  • Chi phí thanh tra, bảo trì máy bay sau sự cố, tổ chức điều tra, bồi thường có thể rất lớn.

Đối với ngành hàng không & an toàn bay

  • Vụ việc gióng lên cảnh báo về rủi ro incursion (xâm nhập đường băng). Vốn là một trong những mối đe dọa nguy hiểm nhất trong hàng không thương mại.

  • Tăng sức ép với các sân bay có cấu trúc nhiều đường băng song song. Cần thiết biện pháp kiểm soát chặt chẽ để tránh nhầm lẫn.

  • Cần rà soát quy trình giao tiếp ATC — phi công — hệ thống dẫn đường — giám sát bảo đảm không có bước thiếu kiểm tra chéo.

  • BEA sẽ đưa ra khuyến nghị kỹ thuật/pháp lý sau khi phân tích nguyên nhân. Có thể liên quan đến đào tạo phi công, quy định cấp phép runway, hệ thống cảnh báo trên tàu bay (runway awareness, runway incursion alerting systems), v.v.

Về mặt pháp lý

  • Cơ quan công tố Nice đã mở cuộc điều tra hình sự song song (endangering lives / đặt tính mạng người khác vào nguy hiểm). Vì tính chất nghiêm trọng của sự cố.

  • Nếu có bằng chứng về sai sót nặng như vi phạm quy tắc ATC, lỗi nghiêm trọng phi công. Có thể dẫn đến xử lý hình sự hoặc xử lý hành chính nặng với cá nhân / hãng liên quan.

Những điểm cần làm rõ & câu hỏi chờ điều tra

  • Khoảng cách chính xác giữa hai máy bay — báo chí nói “3 mét”, ADS-B nói “50 ft ±25 ft”. Cần đối chiếu dữ liệu hộp đen và radar sân bay.

  • Ai cấp clearance cho Nouvelair tiếp cận runway 04R? ATC có phát hiện sai lệch và cảnh báo kịp thời hay không?

  • Tại sao phi công lại không phát hiện mình đang hướng sang đường băng sai — công cụ hỗ trợ nào họ sử dụng (ILS, radio altimeter, HUD, FMC). Có cảnh báo sai đường băng không?

  • Liệu hệ thống nhận dạng máy bay và giám sát sân bay (ground radar, runway incursion detection). Có chức năng cảnh báo tình huống này hay không?

  • Vai trò của thời tiết. Liệu có xung đột giữa dữ liệu METAR / TAF và thực tế? Điều kiện gió, mưa, dông ảnh hưởng thế nào đến việc tiếp cận?

  • Quá trình đào tạo & huấn luyện phi công Nouvelair. Có tuân theo quy chuẩn châu Âu, có thực tập các tình huống đảo chiều (go-around) trong điều kiện xấu không?

  • Quy trình đối phó khủng hoảng của tổ bay EasyJet. Vì sao hoảng loạn đến mức hủy chuyến ngay lập tức?

Kết luận & góc nhìn

Vụ việc tại Nice là một lời nhắc đáng sợ rằng ngay cả trong thời đại công nghệ cao, với hệ thống dẫn đường, radar, ADS-B. Vẫn có thể xảy ra sai lầm nghiêm trọng nếu các mắt xích con người/thiết bị không phối hợp chặt chẽ.

Lỗi nhầm đường băng, nếu được xác nhận, là sai sót căn bản trong điều hành bay. Nhưng để từ đó rút ra bài học hữu ích, ngành hàng không cần làm rõ nhiều chi tiết kỹ thuật, quy trình và con người. Các sân bay có kiến trúc nhiều đường băng song song. Càng phải siết chặt quy trình kiểm tra chéo, ATC càng phải nâng cao cảnh giác.

Bản thân các hãng bay — Nouvelair lẫn EasyJet — sẽ chịu áp lực lớn từ truyền thông, dư luận và cơ quan điều tra. Nếu có sai phạm nghiêm trọng, có thể phải chịu xử lý hình sự hoặc phạt hành chính nặng nề.

Dù kết quả điều tra BEA chưa được công bố (tùy vào thời gian xử lý). Công chúng và những người thường xuyên bay nên theo sát vụ này. Vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến niềm tin vào an toàn hàng không.

XEM THÊM:

Bài viết New Chitose Airport (CTS) – Cửa ngõ thiên nhiên & trải nghiệm độc đáo tới Sapporo, Hokkaido

Hãy liên hệ ngay với chúng tôi Air Asia Cargo để được hỗ trợ!

team_giang

BÀI VIẾT LIÊN QUAN