Vận chuyển động vật sống bằng đường hàng không ngày càng trở thành nhu cầu thiết yếu. Đặc biệt trong bối cảnh giao thương toàn cầu phát triển mạnh mẽ. Không chỉ những chú chó mèo cưng đi cùng chủ nhân khi di cư. Mà còn có những chuyến bay vận chuyển ngựa đua, chim cảnh, cá cảnh, thậm chí cả gia súc phục vụ chăn nuôi. Đây là lĩnh vực đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt các quy định quốc tế và quốc gia. Nhằm đảm bảo an toàn cho cả động vật, hành khách và chuyến bay.
Ngày nay, nhiều gia đình coi thú cưng như một thành viên. Khi di chuyển, họ muốn mang theo thay vì để lại. Bên cạnh đó, các ngành công nghiệp lớn cũng phụ thuộc vào đường hàng không để vận chuyển động vật sống. Ví dụ, những chú ngựa đua từ châu Âu thường xuyên bay đến Trung Đông phục vụ giải đấu. Thị trường cá cảnh ở Đông Nam Á hay chim quý ở Nam Mỹ cũng tìm đường đến các châu lục khác qua đường không.
Theo Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), mỗi năm có hàng triệu động vật sống được vận chuyển bằng máy bay. Xu hướng này phản ánh hai yếu tố: nhu cầu gắn bó tình cảm và sự phát triển của thương mại động vật toàn cầu. Tuy nhiên, đi kèm với đó là nhiều quy định phức tạp mà không phải hành khách nào cũng nắm rõ.
Bộ quy định quốc tế quan trọng nhất chính là IATA Live Animals Regulations (LAR). Được xem như “kim chỉ nam” cho mọi hãng hàng không. Bộ quy định này hướng dẫn chi tiết về loại lồng vận chuyển phù hợp, kích thước tối thiểu, điều kiện thông gió, nhiệt độ, thức ăn và nước uống dự phòng.
Ví dụ, một chú chó nặng 20kg phải được đặt trong lồng đủ rộng để có thể đứng, ngồi và xoay trở thoải mái. Nếu lồng quá nhỏ, hãng hàng không có quyền từ chối vận chuyển. Các quy định cũng cấm vận chuyển những giống chó dễ gặp vấn đề hô hấp (như chó pug, bulldog) trong thời tiết nóng, bởi nguy cơ tử vong cao.
Ngoài ra, ICAO (Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế) cũng có những tiêu chuẩn an toàn. Nhằm đảm bảo việc vận chuyển không gây nguy hại cho chuyến bay. Các quốc gia thành viên, trong đó có Việt Nam, đều áp dụng những nguyên tắc này.
Tại Việt Nam, hành khách thường chọn Vietnam Airlines để vận chuyển động vật sống. Hãng hàng không quốc gia có quy định khá chi tiết. Thú cưng có thể được vận chuyển theo ba cách: trong khoang hành khách (nếu đủ nhỏ và có lồng tiêu chuẩn), trong khoang hành lý ký gửi, hoặc như hàng hóa chuyên biệt.
Ví dụ, một chú mèo nặng 5kg cùng lồng dưới 6kg có thể bay trong khoang hành khách trên một số tuyến bay quốc tế. Tuy nhiên, nếu vượt quá giới hạn, chúng sẽ phải bay ở khoang hàng hóa. Trước khi làm thủ tục, chủ nuôi phải xuất trình giấy chứng nhận tiêm phòng, giấy kiểm dịch động vật do cơ quan thú y cấp. Nếu bay quốc tế, giấy tờ phải phù hợp với quy định của nước đến.
Vietnam Airlines cũng nhấn mạnh rằng không phải tất cả các sân bay đều cho phép vận chuyển động vật trong cabin. Do đó, hành khách cần kiểm tra kỹ trước khi đặt vé.
Singapore Airlines được đánh giá là một trong những hãng phục vụ tốt nhất cho động vật sống. Hãng có dịch vụ Pet Travel Programme, cho phép vận chuyển thú cưng trong khoang hành lý hoặc hàng hóa với sự giám sát 24/7 tại trung tâm chăm sóc động vật Changi. Điều này mang lại sự yên tâm cho khách hàng khi thú cưng được theo dõi nhiệt độ, độ ẩm và sức khỏe trong suốt chuyến bay.
Qatar Airways nổi tiếng với dịch vụ vận chuyển ngựa. Tại sân bay Doha, hãng có trung tâm chuyên biệt để chăm sóc và vận chuyển hàng trăm chú ngựa cùng lúc, phục vụ cho các sự kiện thể thao toàn cầu. Với các thú cưng nhỏ, Qatar Airways cũng có chính sách linh hoạt, nhưng luôn yêu cầu giấy tờ kiểm dịch đầy đủ trước khi khởi hành.
Emirates thì đặc biệt khắt khe khi vận chuyển các giống chó mũi ngắn. Hãng cấm vận chuyển trong mùa hè để tránh sốc nhiệt. Ngoài ra, Emirates còn cung cấp dịch vụ VIP cho thú cưng, bao gồm cả khu nghỉ dưỡng tại Dubai trước khi lên đường.
Những ví dụ này cho thấy sự đa dạng trong chính sách của từng hãng. Nhưng đều xoay quanh nguyên tắc chung: an toàn, thoải mái và tuân thủ pháp lý.
Vận chuyển động vật không đơn giản như gửi hành lý. Một trong những thách thức lớn nhất là yếu tố thời tiết. Trong những ngày nắng nóng trên 35°C, nhiều hãng sẽ từ chối vận chuyển động vật để tránh nguy cơ sốc nhiệt. Ngược lại, khi thời tiết quá lạnh, động vật cũng có thể gặp rủi ro.
Ngoài thời tiết, thủ tục giấy tờ cũng gây nhiều phiền toái. Một hành khách từng phản ánh rằng, họ phải hủy chuyến vì thiếu giấy kiểm dịch đúng mẫu khi đến châu Âu. Mỗi quốc gia có quy định riêng: Nhật Bản yêu cầu cách ly thú cưng nhập cảnh trong thời gian dài, còn Úc có chính sách kiểm dịch cực kỳ nghiêm ngặt để bảo vệ môi trường sinh thái.
Thêm vào đó, việc vận chuyển động vật hoang dã hoặc quý hiếm còn chịu sự điều chỉnh của CITES (Công ước quốc tế về buôn bán các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp). Nếu không tuân thủ, nguy cơ bị xử phạt rất nặng, thậm chí truy tố hình sự.
Để đảm bảo chuyến bay suôn sẻ, hành khách nên đặt dịch vụ vận chuyển động vật càng sớm càng tốt. Ít nhất trước ngày bay 72 giờ, việc liên hệ sớm giúp hãng có thời gian chuẩn bị. Đồng thời hành khách cũng có thêm thời gian hoàn tất giấy tờ kiểm dịch.
Một yếu tố quan trọng khác là chọn lồng vận chuyển phù hợp. Lồng phải đủ rộng, có hệ thống thông gió, khóa chắc chắn và được dán nhãn rõ ràng. Nếu bay đường dài, hành khách nên chuẩn bị thêm thức ăn, nước uống cho thú cưng.
Ngoài ra, nên kiểm tra kỹ quy định của quốc gia nhập cảnh. Một số nước có thể yêu cầu tiêm ngừa bệnh dại ít nhất 30 ngày trước khi nhập cảnh. Hoặc đòi hỏi thủ tục cách ly, bỏ qua chi tiết này. Có thể khiến thú cưng bị giữ lại tại sân bay, gây căng thẳng cho cả chủ và vật nuôi.
Vận chuyển động vật sống bằng đường hàng không là một dịch vụ đặc thù. Kết hợp cả yếu tố tình cảm và kinh tế. Từ thú cưng của các gia đình cho đến ngựa đua, chim quý. Tất cả đều cần tuân thủ nghiêm ngặt quy định để đảm bảo an toàn. Những bộ luật quốc tế của IATA, ICAO hay quy định trong nước của Vietnam Airlines. Kết hợp với kinh nghiệm của các hãng lớn như Singapore Airlines, Qatar Airways, Emirates. Đã cho thấy đây là một ngành dịch vụ chuyên nghiệp và đầy thách thức.
Đối với hành khách, việc chuẩn bị kỹ giấy tờ, chọn hãng bay uy tín và theo dõi sát sao các điều kiện thời tiết. Là chìa khóa để chuyến đi của thú cưng diễn ra an toàn, thuận lợi. Một kế hoạch chu đáo không chỉ bảo vệ vật nuôi. Mà còn giúp hành khách an tâm trên từng chuyến bay.
XEM THÊM:
Việt Nam – Trung tâm logistics mới của Đông Nam Á
Logistics thương mại điện từ – Cạnh tranh không còn ở sản phẩm mà là ở vận chuyển