Các loại máy bay trong vận tải hàng không

Theo Nikkei Asia, năm 2022, lưu lượng vận tải hàng hóa qua đường hàng không của Việt Nam dự kiến lên tới hơn 1,52 triệu tấn, tăng 17% so với năm ngoái, cao hơn so với tốc độ tăng trưởng bình quân trong 30 năm qua (15%/năm). Điều này diễn ra trong bối cảnh nhu cầu vận chuyển hàng hóa trong nước và nước ngoài tăng cao khi Việt Nam củng cố vị trí trong các chuỗi cung ứng toàn cầu. Vậy bạn đã từng tự hỏi hàng hóa khi được vận chuyển bằng đường hàng không sẽ được vận hành như nào? Và các loại máy bay chở hàng được phân ra thành những loại nào? Bài viết dưới đây của VILAS sẽ giới thiệu các loại máy bay dịch vụ được khai thác trong vận tải quốc tế.

Có 3 loại máy bay dịch vụ hàng hóa hàng không, bao gồm: Passenger Aircraft/ Passenger flight (PAX): máy bay vừa chở khách và chở hàng; Freighter (F)/Cargo Aircraft Only (CAO): máy bay chở hàng và air cargo charter (charter): Chuyến bay charter

Passenger Aircraft/ Passenger flight (PAX): máy bay vừa chở khách và chở hàng

Passenger Aircraft/ Passenger flight (PAX): máy bay vừa chở khách và chở hàng là loại máy bay kết hợp chở hành khách và hàng hoá trong quá trình vận chuyển. Hàng hoá sẽ được chứa trong phần belly/lower deck (boong dưới, bụng máy bay), và diện tích còn lại sẽ dùng để phục vụ việc vận chuyển hành khách. Đối với loại máy bay này, hãng hàng không thường quy định rất chặt chẽ về kích thước và trọng lượng tối đa trên mỗi kiện hàng của bất kỳ lô hàng nào có xác nhận đặt chỗ.

Ví dụ, đối với loại máy bay A321, đây được xem lại loại máy bay nhỏ, thông thường kích thước tối đa của 1 kiện hàng là 120x100x100 cm và trọng lượng tối đa của một kiện hàng không được vượt quá 100kgs.

Một ví dụ khác, đối với loại máy bay A350/B777, đây được xem là các loại máy bay cỡ lớn, thì kích thước tối đa cho từng lô hàng hoá cũng lớn hơn rất nhiều, kích thước tối đa của một kiện rơi vào khoảng 300x240x160 cm và trọng lượng tối đa trên 1 kiện là 4000kgs.

Freighter (F)/Cargo Aircraft Only (CAO)

Freighter (F)/Cargo Aircraft Only (CAO) là loại máy bay được dùng để vận chuyển hàng hoá, trên máy bay đó sẽ bao gồm phí đoàn và hàng hoá mà thôi. Phần boong chính/boong trên (main deck) và phần belly (boong dưới của máy bay) đều được dùng để vận chuyển hàng hoá. Đối với loại máy bay chở hàng freighter này, cũng có hãng sử dụng loại máy bay narrow-body aircraft (máy bay thân hẹp) và wide-body aircraft (máy bay thân rộng). Theo tìm hiểu, ở thị trường hàng không tại Việt Nam và Singapore, đa số các hãng khai thác freighter sẽ sử dụng máy bay thân rộng.

Dù là máy bay chỉ chuyên chở hàng mà thôi nhưng các hãng hàng không đều quy định các kích thước và trọng lượng tối đa trên mỗi kiện hàng.

Ví dụ hãng hàng không Silk Way West Airline (7L), hãng hàng không này có khai thác freighter từ Singapore, và hãng quy định kích thước của boong trên và boong dưới có thể nhận được. Thông thường boong trên có thể nhận được hiện hàng lớn hơn và nặng hơn, cụ thể: boong trên của máy bay có thể nhận được kiện hàng cao đến 3m và nặng tới 6 tấn, trong khi boong dưới có thể nhận được kiện hàng cao tới 1m6 và nặng khoảng 4 tấn rưỡi.

Máy bay thuộc loại freighter có đặc điểm ưu việt là không phải chia sẻ chỗ trên máy bay với khoang hành khách, tức là chỉ chuyên dụng chở hàng mà thôi nên lượng hàng của freighter sẽ nhiều hơn, lớn hơn rất là nhiều so với máy bay vừa chở khách vừa chở hàng.

Đối với các mặt hàng với kích thước cực kỳ lớn và trọng lượng cực kì nặng thì cần có loại máy bay với kích cỡ tương ứng để vận chuyển những mặt hàng này. Ví dụ, xe ô tô, xe tải, xe tăng quân sự hay những cái máy móc thiết bị vừa cao vừa nặng mà không tháo rời từng bộ phận được mà phải vận chuyển nguyên máy thì thông thường chỉ có những hãng khai thác freighter mới có thể khai thác những lô hàng lớn như vậy.

Bên cạnh đó, một số mặt hàng mà hiệp hội vận tải quốc tế IATA quy định là hàng nguy hiểm phải được vận chuyển tách riêng so với khoang hành khách để mà giảm thiểu hoặc hạn chế những rủi ro về con người

Air cargo charter (charter): Chuyến bay charter

Thuật ngữ hàng không “Chuyến bay charter” là chuyến bay được thuê trọn gói nguyên chuyến bay theo hành trình yêu cầu của bên thuê. Chuyến bay charter có thể được sử dụng để chuyên chở hành khách hoặc hàng hoá hoặc kết hợp cả 2 tuỳ thuộc vào thỏa thuận giữ bên thuê và bên cho thuê

Các loại máy bay cung cấp dịch vụ chuyến bay charter:

AIRBUS A321

Tàu bay Airbus A321 là một trong các loại máy bay có thân máy bay được thiết kế rộng, tăng diện tích chứa hàng hoá lên đáng kể so với máy bay một lối đi. Cấu hình của loại máy bay này:

– Tải trọng vận chuyển hàng hóa/chuyến bay: 2-2,5 tấn

– Tương đương với thể tích: 12-15 m³

- AIRBUS A330

Tàu bay Airbus A330 được thiết kế với cửa khoang máy bay rộng, phù hợp cho việc khai thác nhiều loại hàng hóa và pallet khác nhau. Cấu hình loại máy bay này:

– Tải trọng vận chuyển hàng hóa/chuyến bay: 15 tấn

– Tương đương với thể tích: 90 m³