Air Canada tê liệt vì đình công của 10.000 tiếp viên: hãng hàng không dừng bay giữa mùa cao điểm

Sáng 16/8, hơn 10.000 tiếp viên của Air Canada đồng loạt tuyên bố đình công. Họ từ chối kết thúc sau khi chính phủ ban hành lệnh bắt buộc trở lại làm việc (return-to-work) qua trọng tài bắt buộc. Toàn bộ hoạt động bay đình trệ ngay giữa mùa du lịch cao điểm, khiến hàng chục nghìn hành khách rơi vào khốn đốn.

1. Cuộc đình công bất ngờ và thiệt hại lan rộng

Phe union là Liên hiệp Công nhân Công cộng Canada (CUPE) tuyên bố đình công sau khi kết quả bỏ phiếu đình công đạt tỷ lệ áp đảo 99,7% ủng hộ.

Air Canada và hãng giá rẻ Air Canada Rouge lập tức phải hủy hàng trăm chuyến bay, ảnh hưởng đến hơn 130.000 hành khách mỗi ngày. Đây là cuộc đình công đầu tiên của tiếp viên hãng này từ năm 1985.

Tại Toronto và Montreal, nhiều cuộc biểu tình của tiếp viên diễn ra, thu hút sự chú ý của cộng đồng.

2. Tranh chấp cốt lõi: “ground pay” – công việc chưa được trả lương

Điểm mấu chốt tranh chấp là việc trả lương cho thời gian làm việc trên mặt đất (ground pay). CUPE khẳng định kiến thức an toàn, hỗ trợ hành khách và các công việc trước cất cánh/hạ cánh không được trả lương đầy đủ.

Air Canada đã đề xuất tăng thu nhập tổng cộng 38% trong 4 năm, nhưng union cho rằng đề xuất chỉ tăng 8% năm đầu là không đủ.

3. Chính phủ vào cuộc: Trọng tài bắt buộc giữa bão đình công

Trước nguy cơ tác động kinh tế nặng nề, Bộ trưởng Lao động Canada, bà Patty Hajdu, đã áp dụng Điều 107 của Luật Lao động, yêu cầu Canada Industrial Relations Board (CIRB) áp dụng trọng tài bắt buộc.

CIRB ban hành lệnh máy bay phải hoạt động lại từ 14:00 EDT ngày 17/8, song union tuyên bố tiếp tục đình công vì coi đây là xâm phạm quyền đình công.
Air Canada tạm dừng kế hoạch nối lại bay và cảnh báo có thể cần 7–10 ngày để hoạt động trở lại bình thường.

4. Hậu quả: Hàng ngàn hành khách bị mắc kẹt

Chỉ tính riêng sân bay Vancouver (YVR), 294 chuyến đã bị hủy trước thời điểm đình công bắt đầu, ảnh hưởng trực tiếp tới khoảng 55.700 hành khách.

Đến ngày đình công, đó là hàng nghìn hành khách bị mắc kẹt trong các sân bay nội địa và quốc tế. Nhiều người nói họ không rõ Next Steps là gì, khó khăn trong việc đặt vé mới hay hủy chuyến.

5. Air Canada ứng phó: Thông báo, hoàn tiền, ưu tiên hành khách

Air Canada lập tức ban hành thông báo qua website và mạng xã hội. Hãng đưa ra các lựa chọn:

• Đổi chuyến miễn phí (đến tối đa 12/9)

• Hoàn tiền dưới dạng tín dụng hoặc trả lại tiền mặt

• Hỗ trợ vé của hãng khác nếu khả thi

Tuy nhiên, với mùa cao điểm, cung máy bay hạn chế, số ghế còn lại rất thấp.

6. Tác động toàn hệ thống: Cả ngành hàng không và chuỗi vận chuyển hàng hóa bị chao đảo

Air Canada phục vụ trung bình 130.000 hành khách mỗi ngày và có mạng bay quốc tế rộng khắp. Việc đình công đe dọa làm gián đoạn du lịch, vận chuyển hàng hóa thiết yếu như thuốc men, tạng cấp cứu.

Sự rối loạn này làm lộ rõ điểm yếu lớn trong hợp tác liên hãng, đặc biệt trong mạng Star Alliance mà Air Canada là thành viên quan trọng.

7. So sánh với tiền lệ: Lần cuối đình công đầu tiên từ 1985

Năm 1985, Air Canada từng chứng kiến đình công của khoảng 3.000 tiếp viên kéo dài 6 tuần. Dù có sự hỗ trợ của nhân viên quản lý và sinh viên được huấn luyện “thay thế”, tình hình vẫn rất căng thẳng trước khi đạt thỏa thuận.

Lần này, quy mô đình công lớn hơn, trong bối cảnh đơn vị càng khó bị thay thế.

8. Khúc mắc quyền lực: Trọng tài bắt buộc có cứu vãn hay làm tê liệt thêm?

CUPE nhấn mạnh rằng lệnh bắt buộc trở lại làm việc là vi hiến và thiên vị hãng hàng không, không đảm bảo công bằng.
Họ cáo buộc CIRB có xung đột lợi ích vì chủ tịch từng làm luật sư cho Air Canada.

9. Cơ hội ôn hòa và tương lai đàm phán

Union nêu rõ chỉ quay lại làm việc khi có thỏa thuận công bằng. Đại diện CUPE yêu cầu Air Canada quay lại bàn đàm phán.

Cuộc khủng hoảng này có thể trở thành cơ hội đàm phán để thiết lập các tiêu chuẩn mới về quyền lợi cho tiếp viên.

10. Tóm tắt nhanh

11. Kết luận

Đình công của tiếp viên Air Canada không chỉ là cuộc khủng hoảng lao động. Nó phản ánh bài toán sâu xa trong ngành hàng không: làm sao trả công công bằng cho người lao động, đảm bảo an toàn và phục vụ mà vẫn duy trì vận hành hiệu quả.

Cuộc khủng hoảng này là lời cảnh báo mạnh mẽ cho các chính phủ và hãng hàng không: cần cải thiện chính sách lao động, tránh đặt lợi ích kinh tế lên trên quyền con người.

Khi chính phủ đứng ra can thiệp, điều đó cho thấy mức độ nghiêm trọng của khủng hoảng. Và với cách hành động của union, rõ ràng họ không chỉ đấu tranh cho bản thân, mà còn vì sự công bằng trong ngành.

XEM THÊM:

Zurich Airport (ZRH)

Cục Hàng Không Việt Nam: Không Đánh Đổi An Toàn Hàng Dù  Thiếu Máy Bay 

Vận chuyển hàng hóa từ Hà Nội đi Đức giá rẻ, uy tín 

Dịch vụ vận chuyển nhân sâm đi Mỹ bằng đường hàng không