EU Cảnh Báo Thực Phẩm Mới: Doanh Nghiệp Cần Làm Gì?

Tình Hình Cảnh Báo Thực Phẩm Từ EU

Từ đầu năm 2025, Liên minh châu Âu (EU) đã phát đi 8 cảnh báo về thực phẩm, trong đó có 4 cảnh báo liên quan đến sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam. Điều này chiếm tới 50% tổng số cảnh báo. Tại hội nghị “Triển khai cấp bách các biện pháp tăng cường tuân thủ quy định an toàn thực phẩm của thị trường EU” diễn ra vào ngày 24 tháng 2, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, đã chia sẻ thông tin này.

Nguyên Nhân Gia Tăng Cảnh Báo

Theo ông Nam, EU có tiêu chuẩn an toàn thực phẩm cao. Bộ luật vững chắc của EU đảm bảo thực phẩm an toàn. Hệ thống cảnh báo nhanh RASFF giúp phản ứng kịp thời. Năm 2024, EU phát đi 5.268 cảnh báo về thực phẩm toàn cầu. Trong đó, Việt Nam nhận 114 cảnh báo, tăng gần gấp đôi so với năm 2023.

Trong hai tháng đầu năm 2025, EU đã phát đi 624 cảnh báo. Việt Nam chiếm 16 cảnh báo, tương đương 2,6%. So với Thái Lan, Indonesia, Malaysia, con số này khá cao. Đặc biệt, trong số 624 cảnh báo, có 8 cảnh báo thực phẩm mới, trong đó 4 cảnh báo liên quan đến sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam.

Phân Tích Cảnh Báo

Dư lượng hóa chất vẫn là vấn đề lớn nhất. Năm 2024, trong 114 cảnh báo, có 61 cảnh báo về dư lượng hóa chất. Tuy nhiên, trong hai tháng đầu năm 2025, tỷ lệ này giảm xuống còn 31,3%. Ngược lại, cảnh báo về phụ gia thực phẩm và thực phẩm mới lại gia tăng.

Nguyên nhân chủ yếu là do doanh nghiệp chưa nắm vững quy định. Nông sản, thực phẩm vi phạm có thể bị tiêu hủy hoặc thu hồi. Điều này gây thiệt hại lớn cho nhà xuất khẩu.

Thực Trạng Xuất Khẩu

Theo số liệu, kim ngạch xuất khẩu nông sản tăng, nhưng cảnh báo cũng tăng. Năm 2020, Việt Nam xuất khẩu 2,91 tỷ USD nông sản sang EU, nhận 40 cảnh báo. Đến năm 2022, kim ngạch tăng lên 4 tỷ USD, số cảnh báo cũng tăng lên 72. Năm 2024, Việt Nam xuất khẩu 4,21 tỷ USD và nhận 114 cảnh báo.

Ông Ngô Xuân Nam cho biết không có mối tương quan giữa giá trị xuất khẩu và số cảnh báo. Xu hướng quốc tế đang gia tăng biện pháp an toàn thực phẩm. Các sản phẩm an toàn, truy xuất nguồn gốc ngày càng được ưa chuộng.

Nguyên Nhân Cảnh Báo Từ EU

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến cảnh báo này. Một trong số đó là việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật không đúng quy định. Nhiều vùng trồng không tuân thủ quy định về dư lượng tối đa. Tình trạng lạm dụng kháng sinh trong nuôi trồng thủy sản cũng diễn ra phổ biến.

Ngoài ra, việc kiểm tra nguyên liệu đầu vào chưa được chú trọng. Doanh nghiệp chưa tuân thủ quy trình HACCP và các biện pháp SPS về an toàn thực phẩm. Việc cập nhật quy định mới của EU về thực phẩm mới cũng chưa được thực hiện.

Vai Trò Của Cơ Quan Quản Lý

Cơ quan quản lý địa phương cần sát sao hơn. Tính đến ngày 20/02/2025, chỉ có 18/63 tỉnh thành xây dựng kế hoạch thực hiện Quyết định 534/QĐ-TTg. Việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm bị cảnh báo chưa được quan tâm đầy đủ. Chỉ có 63/114 sản phẩm được truy xuất và xử lý.

Doanh Nghiệp Cần Làm Gì?

Tại hội nghị, các đại biểu đã chia sẻ về quy định thực phẩm mới. TS. Đào Văn Cường từ Văn phòng SPS Việt Nam cho biết quy định (EU) 2017/2470 thiết lập danh sách thực phẩm mới. Mặt hàng nông sản như hạt é khô và thịt ốc bươu đã nhận cảnh báo.

Sản phẩm thịt ốc bươu cần đăng ký cấp phép. Quy trình đánh giá an toàn thực phẩm là cần thiết để đưa vào danh mục cấp phép của EU. Doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật quy định mới.

Khuyến Nghị Đối Với Doanh Nghiệp

Văn phòng SPS Việt Nam khuyến nghị doanh nghiệp cập nhật quy định thường xuyên. Trước khi xuất khẩu, doanh nghiệp nên hỏi ý kiến Văn phòng SPS. Các quy định rất phức tạp và cần tuân thủ quy trình cụ thể.

EU không quy định khối lượng hàng hóa. Hàng hóa chỉ vài kilogram cũng bị kiểm tra nếu vi phạm. Nếu không có giải pháp kịp thời, EU sẽ không cho nhập khẩu.

Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Xuất Khẩu

Ông Ngô Xuân Nam cho biết Văn phòng SPS sẽ tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp. Cần phổ biến tiêu chuẩn mới của EU đến người sản xuất. Các cơ quan chuyên môn sẽ tham mưu Bộ hướng dẫn chi tiết thủ tục xuất khẩu.

Tăng cường kiểm tra, giám sát chuỗi cung ứng là rất quan trọng. Các khâu sản xuất, sơ chế, chế biến cần được đảm bảo. Siết chặt việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và kháng sinh.

Kết Luận

Việc tuân thủ quy định an toàn thực phẩm là rất quan trọng. Doanh nghiệp cần chủ động cập nhật thông tin và quy định mới. Sự hợp tác giữa các cơ quan chức năng và doanh nghiệp là cần thiết. Chỉ có như vậy, nông sản Việt Nam mới có thể vươn xa trên thị trường EU.